قدیمی ترین کتابخانه های جهان - آموزشگاه ما

کتابخانه ها تنها محلی برای نگهداری دریایی از علم نیستند، بلکه گنجینه هایی حیرت آور، معماری شگفت انگیز و تاریخ باستان را در خود ذخیره نموده اند. کتابخانه های امروزی، به ما اجازه استفاده تقریباً رایگان از تمامی منابع خود را می دهند، اما آیا می دانستید که بعضی از قدیمی ترین کتابخانه ها، به این خاطر که کتاب های آن ها ارزش بسیار بالایی دارد، قبل از قرض دریافت کتاب از شما پول طلب می نمایند؟

باوجود دسترسی گسترده به موتورهای جست وجوی آنلاین پیشرفته، بسیاری از دانشجویان همچنان به منابع کتابخانه ای برای تحقیقات خود وابسته هستند. آن ها ساعت ها از وقت خود را صرف جست وجو در میان مطالب این کتاب ها می نمایند. قدیمی ترین کتابخانه های جهان برای هزاران سال نمادی از دانش بوده اند و همچنان در این عصر دیجیتالی نیز حرف های زیادی برای گفتن دارند.

اگرچه ممکن است که امروزه به مانند گذشته قدر کتابخانه ها را ندانیم، اما کتابخانه ها همچنان برای جوامع ما اهمیت دارند. اما باوجود حجم عظیم کتاب های در دسترس و امکان استفاده از منابع فراوان آنلاین، آیا همچنان احتیاج به کتابخانه های قدیمی احساس می شود؟ مطالعه این مقاله تا پایان، پاسخ ما را خواهد داد.

1. کتابخانه صومعه سنت کاترین - 565 - مصر

در پای کوه سینا در مصر در صومعه ای به نام سنت کاترین (Catherines Monastery)، قدیمی ترین کتابخانه جهان به چشم می خورد. تنها کتابخانه واتیکان توان رقابت با این مجموعه از نظر تعداد نسخ خطی قدیمی در جهان را دارد. خبر خوب این است که بیشتر این نسخ خطی به منظور آنالیز و مطالعه بیشتر، الکترونیکی شده اند. این بنای باستانی، یکی از قدیمی ترین کتابخانه های جهان به شمار می آید و اعجازی برای تجربه است.

2. کتابخانه القراویین - 859 - مراکش

کتابخانه دوم ما در این فهرست به قدیمی ترین کتابخانه دانشگاهی جهان معروف است. این کتابخانه که در شهر فاس در مراکش واقع شده، از حدود 4,000 نسخه خطی نگهداری می نماید. کتابخانه القراویین (Al-Qarawiyyin) در سال 2016 عمومی شد. این کتابخانه پس از بازسازی های گسترده، همچنان فعال است.

3. کتابخانه بین دانشگاهی سوربن - 1289 - فرانسه

کتابخانه بین دانشگاهی سوربن (Sorbonne) یکی از مشهورترین و قدیمی ترین کتابخانه های جهان است. این کتابخانه از بیش از 2 میلیون سند نگهداری می نماید و بخشی از دانشگاه پاریس است. امروزه 5 دانشگاه می توانند از منابع کتابخانه بین دانشگاهی سوربن استفاده نمایند. این کتابخانه در طول حیات خود نام های بسیاری داشته است، اما کلکسیون 2 میلیون نسخه ای آن هرلحظه به عظیم تر شدن ادامه می دهد.

4. کتابخانه ملی فرانسه - 1368

کتابخانه ملی فرانسه در شهر پاریس واقع شده و بیش از 650 سال قدمت دارد. این کتابخانه اساساً کتابخانه سلطنتی بود و به دستور چارلز پنجم در سال 1368 میلادی ساخته شد. اما حالا بیش از 40 میلیون اثر شامل 15 میلیون کتاب و روزنامه و مجله، نقشه، تمبر، نقاشی، سند و بیش از 180,000 نسخه کتاب خطی و چاپی در آن نگهداری می شود.

5. کتابخانه کلیسای جامع ولز - 1430 تا 1508 - انگلیس

کتابخانه بعدی در فهرست ما در کلیسای جامع ولز (Wells) در سامرسِت انگلستان قرار گرفته است. کتابخانه کلیسای ولز میزبان کلکسیونی در 3 اتاق است. این اتاق ها به ترتیب اتاق اسناد برای نگهداری سندهای قدیمی، کتابخانه زنجیری با قدمت بیش از دو قرن و اتاق مطالعه نام دارند. می توان از کتابخانه زنجیری تنها به وسیله اتاق مطالعه دیدن کرد. بازدیدنمایندگان در این اتاق اجازه عکس دریافت دارند.

6. کتابخانه مالاتستیانا - 1452 - ایتالیا

مالاتستیانا (Malatestiana) که بخشی از برنامه مشهور یادبودِ جهان از سوی سازمان یونسکو محسوب می شود، کتابخانه ای عمومی در شهر سسنای ایتالیا است و گفته می شود که در نوع خود اولین است و یک کتابخانه رهبانی در سراسر اروپا به شمار می آید. در این کتابخانه بیش از 400,000 کتاب نگهداری می شود. 343 نسخه از کتاب های این کتابخانه به میزهای مطالعه زنجیر شده اند. بازدیدنمایندگان می گویند که به هنگام ملاقات از کتابخانه مالاتستیانا آرامش را در اینجا می یابند.

7. کتابخانه واتیکان - 1475 - واتیکان

کتابخانه بعدی در فهرست ما، در شهر واتیکان قرار گرفته است و در سال 1475 تأسیس شده است. قدمت این کتابخانه به قبل از این تاریخ بازمی شود و این احتمال وجود دارد که اینجا قدیمی ترین کتابخانه جهان باشد. کتابخانه واتیکان مخزنی برای نگهداری از کتاب های قرن اول میلادی است.

پیش از ساخت رسمی کتابخانه واتیکان، کتابخانه های بسیاری در سراسر ایتالیا وجود داشتند. در اواسط قرن چهاردهم میلادی، پاپ نیکولاس پنجم می خواهد تا عالمان جهان روم را به عنوان مکانی برای کسب دانش بشناسند. درنتیجه دست به ساخت یک کتابخانه عمومی می زند. این کتابخانه پس از مرگ پاپ، عظیم و عظیم تر می شود و به طور رسمی در سال 1475 شکل می گیرد. 2 میلیون نسخه کتاب در این کتابخانه وجود دارد.

امروزه اگر بتوانید صلاحیت خود را تأیید کنید و دلیل محکمی داشته باشید، امکان ورود به این کتابخانه برای آنالیز موضوعاتی چون مذهب و فرهنگ یونان و کلاسیک لاتین وجود دارد. اگر نتوانستید شخصاً وارد این مکان شوید، می توانید به طور آنلاین از نسخه های خطی کتابخانه واتیکان دیدن کنید.

8. کتابخانه لورنسی میکل آنژ - 1571 - ایتالیا

این کتابخانه در فلورانس که به کتابخانه لورنسیِ مدیچی نیز معروف است، یکی از کارهای باشکوه میکل آنژ محسوب می شود. این کتابخانه که به فرمان پاپ کلمنت هفتم ساخته شد، یکی از شاهکارهای میکل آنژ است و قطعاً دستاورد عظیمی محسوب می شود. متأسفانه، کتابخانه لورنسی (Laurentian) میکل آنژ هفت سال پس از مرگ وی در سال 1571 افتتاح شد و ناتمام باقی ماند.

این سازه یکی از قدیمی ترین کتابخانه های ایتالیا است و از بیش از 120,000 نسخه چاپی و حدود 15,000 نسخه و سند خطی نگهداری می نماید. اینجا همچنین محلی برای مراقبت از کتب خطی فلورانسی است که در آن اطلاعاتی از زندگی آزتک ها، پیش از کشف قاره آمریکا، وجود دارد. این دست نوشته از نظر تاریخی بسیار باارزش است.

9. کتابخانه بادلین دانشگاه آکسفورد - 1602 - انگلیس

دومین کتابخانه عظیم در بریتانیا و قدیمی ترین در اروپا؛ این کتابخانه مرجع کار خود را به عنوان یک کتابخانه زنجیری تحت فرمان اسقفِ در حال مرگ وُوستر (Worcester)، در سال 1327 میلادی، شروع کرد. کتابخانه با یاری های اهدایی دوک منطقه رشد کرد و در سال 1488 به مکانی عظیم تر منتقل شد. کتابخانه بادلین بعدها به یاد عظیم ترین بانی خود، به کتابخانه دوک هامفری ملقب شد.

اما مردی به نام توماس بادلی (Thomas Bodley) یاری شایانی در توسعه این کتابخانه به وسیله اهدای کتاب های خود کرد و موجب شد تا این مجموعه به اسم امروزی آن یعنی کتابخانه بادلین شناخته شود. کتابخانه بادلین هرچه بیشتر به رشد و توسعه خود ادامه داد تا جایی که ظرفیت آن به 12 میلیون نسخه کتاب از سراسر جهان رسید.

10. کتابخانه زنجیری کلیسای هرفورد - 1611 - انگلیس

امروزه به راحتی می توان از کتاب خود با استفاده از یک دستگاه چاپگر و دیگر ابزارهای پیشرفته، پرینت گرفت، اما در قرن هفدهم میلادی کپی کردن احتیاجمند دستان شما، یک قلم و مقدار زیادی جوهر بود. مردم در گذشته برای نوشتن و کپی کردن کتاب ها به صدها و حتی هزاران ساعت زمان طاقت فرسا احتیاج داشتند. وقتی که کتابخانه ها در دسترس همه قرار دریافتد، زنجیرهای بلند کتاب ها را به قفسه ها قفل کردند تا هرکسی که می خواهد آن ها را مطالعه کند، اما این منابع ارزشمند را به سرقت نبرد. کتابخانه های زنجیری با این هدف خلق شدند. بااین حال، وقتی که صنعت چاپ رواج پیدا کرد و نسخه های زیادی از کتاب ها بیرون آمدند، کتاب ها به مراتب ارزش خود را از دست دادند.

کتابخانه کلیسای هرفورد (Hereford) یکی از عظیم ترین و قدیمی ترین کتابخانه های زنجیری برجای مانده در تاریخ است. این کتابخانه که نسخه هایی نایاب نظیر انجیل های هرفورد و اسنادی چون فرمان کبیر شاه هنری سوم را نگهداری می نماید، همچنان باصلابت در هرفورد انگلستان به کار خود ادامه می دهد. در این کتابخانه نسخه های خطی مزین شده به هنر مینیاتور نیز به چشم می خورد. تعداد کتاب ها، دست نوشته ها و اسناد موجود در این کتابخانه به عدد 1729 می رسد. هرکسی می تواند از این کتابخانه در کلیسای جامع هرفورد دیدن کند.

توجه: تاریخ نگاران به کتابخانه های قدیمی تری نظیر کتابخانه سلطنتی اسکندریه در مصر (بین سال 300 تا 201 پیش از میلاد) و کتابخانه آشوربانیپال در موصل عراق (بین سال 668 تا 630 پیش از میلاد) اشاره نموده اند. متأسفانه این کتابخانه ها دیگر وجود خارجی ندارند، اما قطعاً در زمان خود موجب حیرت همگان در جهان می شدند.