آینده در گرو دستیابی به فضا است - آموزشگاه ما

اما در پایان همین قرن، انقلاب دیجیتال تحولی سراسری را رقم زد و اکنون در عصر انقلاب صنعتی چهارم با اینترنت اشیا، کلان داده ها، هوش مصنوعی، روباتیک و... روبه رو هستیم که با سرعت در حال رشد و توسعه است؛ در این میان و به موازات رشد دیگر فناوری ها با یک تحول نوظهور در دهه اخیر روبرو هستیم که گوی سبقت را از دیگر تحولات فناورانه ربوده و با سرعت باورنکردنی در حال رشد است، تحولی که بی شک ریشه در همین انقلاب صنعتی چهارم و ظهور فناوری های نوین دارد؛ به گونه ای دیگر تا به امروز تمام تحولات فناورانه به نحوی سرمنشأ و زیستگاهی زمینی داشته اند اما تحولات آینده پا را از کره خاکی فراتر گذاشته و فضای ماورای جو را نشانه گرفته است. فناوری فضایی شاید عمری کمی بیش از نیم قرن را سپری کرده باشد اما در همین عمر نه چندان طولانی خود سرعتی مافوق تصور داشته و امروز سرمنشأ تحولات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در آینده ای نزدیک خواهد بود، هر چند که همین امروز نیز آنقدر در زندگی بشر رسوخ کرده که به جرأت می توان گفت بدون این فناوری زندگی دچار خلل جدی خواهد شد.

وجه مشترک تمام تحولات صنعتی را می توان در افزایش رفاه بشر خلاصه کرد که با شکل گیری آنها به گونه ای شیوه های زیست روی کره خاکی تغییر کرده و حتی معضلاتی را به همراه داشته است. این خصوصیت در صنعت فضایی که می توان آن را یک صنعت نوظهور و قدرتمند خواند بیش از پیش خودنمایی می کند.

امروزه با صنعتی شدن فناوری فضایی نه تنها افزایش رفاه بشر به عنوان یک اولویت مد نظر قرار گرفته بلکه حل معضلات و مسائل زیست کره خاکی نیز با استفاده از همین فناوری در دست اقدام است، اما اگر از جنبه های اقتداری و اجتماعی این فناوری بگذریم جنبه های اقتصادی آن نیز بسیار جالب توجه است. اگر کمی به اتفاقات اخیر توجه کنیم درمی یابیم که در سال 2020 و با شیوع ویروس کووید 19 در سراسر دنیا، بسیاری از مشاغل و کسب و کارها مورد تأثیر منفی قرارگرفتند و ضربه قابل توجهی به اقتصاد دنیای وارد شد و حتی صنایع عظیم نیز از تأثیرات منفی این همه گیری در امان نماندند؛ در این بین آمارهای دنیای اقتصادی و سرمایه گذاری در حوزه فضایی خلاف این را نشان می دهد که جالب توجه است.

بر اساس گزارش های سرمایه گذاری در دنیا، در حالی که با بازارهای آشفته سرمایه گذاری پس از شیوع کرونا در سراسر دنیا روبرو بودیم، اما اقتصاد فضایی با رشدی مداوم توأم بوده که از آن به عنوان یک نقطه روشن پس از شیوع کرونا نام برده شده است. هجوم سرمایه گذاری ها در شرکت های فضایی در سه ماهه چهارم سال 2020 بسیار قابل تأمل است و تنها در سه ماه اخیر سال 2020 بیش از 5.7 میلیارد دلار در 80 شرکت فضایی سرمایه گذاری شده و بدین ترتیب سرمایه گذاری در این حوزه در کل سال 2020 به 25.6 میلیارد دلار رسیده است.

در واقع می توان شیوع کرونا را با روی آوردن دنیایان به سمت خدمات از راه دور توأم دانست که این امر رونق بازارهای فناوری فضایی را رقم زده و رشد باورنکردنی تقاضا برای محصولات و خدمات فضاپایه شکل گرفته است.

اما فناوری فضایی یک فناوری پیچیده و با ریسک بالا است و هر چند سرمایه گذاران سنتی غالباً از ورود به چنین بازارهایی واهمه دارند اما این فناوری با رشد اقتصادی بالایی که داشته نظر سرمایه گذاران مختلف را به خود معطوف کرده و تنها در سال 2020 مبلغ 15.7 میلیارد دلار در 252 شرکت فضایی، سرمایه گذاری خطرپذیر اجرا شده که این نشان دهنده تغییر رویکرد و نگاه در سرمایه گذاری دنیای است.

نکته قابل توجه دیگر تغییر رویکرد غول های فناوری دنیا همچون مایکروسافت، آمازون، سامسونگ و... است که جاه طلبی فضایی را پیشه کرده اند و پا به عرصه فضایی گذاشته اند و با همکاری های شکل گرفته با شرکت های خصوصی فضایی همچون اسپیس ایکس به نحوی در حال از بین بردن پیچیدگی های موجود در سراسر زنجیره ارزش فضایی هستند تا با ایجاد یک شبکه دنیای ارتباطات فضاپایه، یک زیرساخت برای جمع آوری داده ها ایجاد کنند. به تعبیری شاید بتوان از ورود این غول های فناوری به عرصه فضایی به عنوان یک کاتالیزور برای رشد حوزه فضایی نام برد.

در سال های آینده حوزه فضایی تحولاتی عظیم را برای جوامع بشری رقم خواهد زد و در پیوند با سایر فناوری های نوین خود تبدیل به انقلابی دیگر خواهد شد که در این بین چند نکته حائز اهمیت است:

با شکل گیری این تحولات که با سرعت در حال رشد است، شاهد شکل های جدیدی در دارایی و سرمایه خواهیم بود؛ بالطبع ساختارهای جدید سیاسی و حتی اجتماعی شکل خواهد گرفت و شکاف های اقتصادی میان کشورهای صاحب فناوری فضایی و دیگر کشورها بسیار مشهود و غیر قابل ترمیم خواهد بود و در نهایت قدرت های صنعتی جدیدی حتی در بخش خصوصی نیز در عرصه های دنیای با تکیه بر این فناوری خودنمایی خواهند کرد.

به طور خلاصه می توان گفت که هر شرکتی امروز یک شرکت فناوری است، شرکت های فردا همگی شرکت های فضایی خواهند بود و آینده در فضا رقم خواهد خورد.