نقد فیلم مردی بدون سایه؛ ای کاش فیلمنامه ای در کار بود - آموزشگاه ما

مردی بدون سایه فیلمی حیرت انگیز به منفی ترین مفهوم آن از سوی کارگردانی است که حتی فیلم قبلی اش دوران عاشقی به رغم کمبودها و ضعف هایش اثری قابل تماشا بود. تماشای مردی بدون سایه کار سختی است. فیلمی که شصت دقیقه از آن می گذرد و آغاز نمی گردد. با این وجود از همان دیالوگ های اول می توانیم حدس بزنیم که مرد به دام احساساتی می افتد که خودش ناقد آنها بوده است. اینکه فیلمی قابل پیش بینی همان قصه دم دستی اش را هم نتواند تعریف کند واقعا فاجعه است.

شخصیت پردازی های ضعیف فیلم باعث می شوند هیچ وقت نفهمیم که چطور ماهان از یک مرد روشنفکر تبدیل به مردی شکاک می گردد. کاراکتر سایه هم که آنقدر تخت است که حتی لیلا حاتمی با همه استعداد و کاریزمایش نمی تواند نجاتش بدهد. تقریبا هیچ کاراکتری در فیلم نیست که کنش و واکنش اش قابل درک باشد. از دشت آرا بگیرید تا رییس هیات مدیره و گوهر خیراندیش در نقش مادر سایه. طبعا وقتی کاراکترها قابل درک نیستند حرف هایی که به هم می زنند و درامی که قرار است شکل بدهند (البته فقط قرار است) تمام معنا و مفهوم خودش را از دست می دهد.

زن طبعا روی روشنفکری شوهر حساب نموده که خیلی چیزها را برایش شرح نداده. ما هم چنین شخصیتی از ماهان دیده ایم اما ناگهان با یک عطر و یک سفر به هم می ریزد و به جای دیالوگ گفتن با زن، حرکات خشونت آمیزی بروز می دهد.

از اینجا به بعد اصلا روند فیلم تغییر می نماید. فیلمی که یک درام خانوادگی بود تبدیل می گردد به فیلمی معمایی و پلیسی با حضور بازپرسی که نقش اش را فرهاد اصلانی بازی می نماید. حتی ساختار فیلم هم تغییر می نماید. بعد از آن روند خطی مونوتن یکنواخت حالا با کات های متعدد در بازپرسی روبه رو هستیم.

هیچ کدام از دو قسمت فیلم هم پیروز نمی گردد کارش را درست انجام بدهد. آن بخش اول که احتیاج به شخصیت پردازی و طرح مساله دارد در قصه پردازی عقیم می ماند. این بخش دوم که قاعدتا باید هیجان به مخاطب تزریق کند، تماشاگر را پادرهوا و معلق نگه می دارد.

با هر متر و معیاری مردی بدون سایه فیلم بدی است. از آن فیلم هایی که ضربه اصلی را از فیلمنامه داشته یا نداشته اش می خورد و اجرا هم پیروز نمی گردد کمکی بکند تا این درام ضعیف حداقل به تمهیدهای دیگر سر تماشاگرش را گرم کند.

حیف از این گروه بازیگران که هر کدام شان می توانند علت تماشای یک فیلم باشند و در مردی بدون سایه هدر رفته اند.